Durumsal farkındalık içinde bulunduğumuz ortamlarda etrafımızda oluşabilecek her türlü durumun farkına varabilmek ve doğru hareketleri sergilemektir. Farkındalığı yüksek olan insanlar muhtemel olayların işaretlerini daha iyi analiz eder, kötü ve istenmeyen sonuçlara karşı daha tedbirli ve hazırlıklı olur. Durumsal farkındalık diğer bir değişle, ne arayacağını ve neye dikkat edeceğini bilme sanatıdır.
Durumsal farkındalık seyahatler esnasında, kalabalık yerlerde, karanlık sokaklarda, yabancı olduğunuz her türlü ortamda çevreyi isabetli gözlemleme becerisidir. Kişi doğru gözlem yaparak karşılaşabileceği olağan dışı durumları mental ve psikolojik olarak ne kadar iyi karşılarsa fiziksel mücadelede o kadar başarılı olur.
Durumsal farkındalıkta ustalaşmak yalnızca yüksek eğitimli devlet görevlileri veya uzman güvenlik personeli tarafından uygulanabilecek bir şey değildir. Doğru antremanla herkes duyularını keskinleştirebilir.
Durumsal farkındalık evreleri
- Algılamak – Bu evreye genel anlamda gözlem hali diyebiliriz. İçinde bulunduğumuz ortamda çevremizde, etrafımızda veya hareket istikametimizde bulunan pontasiyal tehdit oluşturabilecek durumları önceden fark etmek ve gözlemlemektir.
- Anlamak – gözlemlerimize veya hislerimize dayanarak belirlediğimiz bir durum içinde karşılaşabileceğimiz olumsuz senaryoları zihnimizde canlandırarak harekete geçmeyi planlamaktır.
- Öngörmek – Gözlem halindeyken fark ettiğimiz pontasiyal şüpheli bir durumun bizim için tehlikeli mi, yoksa sıradan bir durum olup olmadığına karar verme evresidir.
Durumsal farkındalık için zihni doğru ayarlamak gerekir
Durumsal farkındalık fiziksel beceriden çok zihni doğru ayarlamakla, irade ve kişisel disipline ilgilidir. Doğru zihinsel duruşa sahip olan insan kendi güvenliğini sağlaması için gereken sorumluluğu kabullen insandır. Devletin, güvenlik güçlerinin imkanları sınırlıdır ve oluşabilecek tehlikeleri bertaraf etmek için her an her yerde olamazlar.
Doğru zihinsel duruşu oluşturmanın ilk şartı etrafımızda her zaman bir takım tehditlerin meydana gelebileceğini kabullenmektir. Kişinin potansiyel bir tehtidi hafife alması veya görmezden gelmesi, yetersiz tepki vermesine ve kötü sonuçlarla karşılaşmasına sebep olabilir. İlgisizlik, inkar ve kayıtsızlık ölümcül olabilir.
Durumsal farkındalığın oldukça önemli bir kısmı da içgüdüleri ve sezgileri dinleyebilmektir. Antrenmansız bir zihin alt bilincin verdiği işaretleri doğru tercüme edip anlık farkındalık seviyesine çıkarmakta zorlanır. Altbilinçten gelen sinyaller yeterince güçlü olmadığı için bunları görmezden gelir. İçgüdü ve sezgi üst bilinç ile ne kadar koordineli çalışırsa, potansiyal tehditleri fark etmek o kadar kolaylaşır.
Durumsal farkındalığın “disiplinle” olan ilişkisi, dikkatiniz dağınıkken bile içgüdülerinizi dinleyecek durumda olmanız ve çevrenizde olup bitenlere dikkat kesilmenizle doğru orantılıdır. Dikkatinizin dağınık olduğu zamanlarda oluşabilecek tehditleri fark edebilmeniz için megulken bile gözlem halinde olmayı öğrenmeniz gerekir.
Başlangıç seviyesinde durumsal farkındalık egzersizleri – Duymayı öğrenin
3-4 ay boyunca sabah uyandığınızda etrafı 5-10 dakika dinleyin. Üst ya da alt komşunuz evde mi? hangi odada? kaç kişi? yürüyen kadın mı, erkek mi? Dışarıda hangi sesler var? Yaklaşmakta olan araba hangi istikametten geliyor? Ne kadar hızlı? Duymayı öğrenin, daha önce fark etmediğiniz sesleri duymaya çalışın.
Duyma egzersizinde usatalaşırsanız örneğin arkanızdan koşarak size zarar vermek isteyen birini 5-10m öteden kolaylıkla duyabilir ve sürpriz bir saldırıyı çok daha etkili karşılayarak durumu kendi lehinize çevirebilirsiniz.
Not
Anti depresan ilaçlar, her türlü uyuşukluk ve alkol durumsal farkındalık katilleridir. Uyuşukluk ve durumsal farkındalık bir arada olmaz. Özellikle alkol kullanıyorsanız ve arkadaşlarınızla içmeye gideceğiniz zaman bunu göz önünde bulundurun. Seçimleriniz bilgece yapın, hayatta kalın.
Bu yazı dizisinin ikinci ve üçüncü bölümü için takipte kalın!
